بسوی ظهور

«فَإِذا قُضِیَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِی الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْکُرُوا اللَّهَ کَثِیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»[1]

پس هنگامى که نماز پایان یافت، در زمین پراکنده شوید و از فضل الهى طلب کنید و خدا را بسیار یاد کنید، باشد که رستگار شوید.

«الفَلْحُ‏: شکافتگى است، و از این معنى واژه فلاح یعنى برزگر و زارع است که زمین را مى شکافد.»[2]

کثرت یاد خدا باعث فلاح میشود، یعنی همانطور که دانه و بذر، با رسیدن فصل بهار و رسیدن آب و حرارت خورشید به آن از زیر ظلمات خاک شکافته میشود و از مرگ و جمادی بودن به حیات نباتی میرسد و سر از خاک برمیدارد و به آسمان سر بلند میکند و در معرض تابش و فیض بی حدّ خورشید قرار میگیرد، همچنان انسان خاکی و گرفتار در ظلمات ارض، با عبادت و ذکر خدا، خصوصاً در فصل بهار معنوی یعنی ماه رجب، شعبان و رمضان خود را در معرض نور خدا یعنی نور امام قرار میدهد، و از خاک سر بلند میکند و شکافته میشود و از مرحله حیوانی عبور میکند و به حیات انسانی و ملکوتی در فضای ملکوت متولد میشود.

چنانچه حضرت عیسی ع فرمودند: کسی وارد ملکوت آسمان نمی گردد در صورتی که برای بار دوم متولد نشده باشد:

 عن المسیح النورانى على نبینا و آله و علیه الصلاة و السلام: لن یلج ملکوت السموات من لم یولد مرتین‏.»[3]

     همانطور که انسان جهت حیات دنیوی، نیازمند تولد و بیرون آمدن از ظلمات رحم است، همچنان جهت حیات ملکوتی و بهشتی نیازمند، تولد ثانویّه است که از ظلمات رحم دنیا بیرون بیاید. و در رحم دنیا باید ابزار حیات ملکوتی را فراهم کند؛ ابزار دیدن، شنیدن، بویایی و غیره.

پاداش یاد کردن انسان از خداوند، یاد کردن خدا از انسان است:

فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَ اشْکُرُوا لِی وَ لا تَکْفُرُونِ‏»[4]

پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم، و براى من شکر کنید و کفران نورزید.

 و یاد کردن خداوند از انسان، به معنای تکلم خدا با انسان است، و از تکلم الهی، روح ایمانی که منشاء حیات ملکوتی است به انسان افاضه میشود:

«إِنَّما قَوْلُنا لِشَیْ‏ءٍ إِذا أَرَدْناهُ أَنْ نَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ»[5]

هرگاه چیزى را اراده کنیم، همانا گفتار ما براى آن چیز این است که به آن مى‏گوییم باش، پس (بى‏درنگ) موجود مى‏ شود.

«أُولئِکَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ الْإِیمانَ وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْه‏»[6]

آنها کسانى هستند که خداوند، ایمان را در دلهایشان ثابت فرموده و با روحى از جانب خویش آنان را تأیید نموده است.‏

و خداوند از مومنان میخواهد که دعوت و درخواست او و رسولش را به جهت حیات ملکوتی اجابت کنند و بدانند و آگاه باشند که خداوندی که قرار است آنها را حیات ببخشد نزدیکترین کس، به آنان است، از همه ی اشیاء، به آنان نزدیکتر است حتّی از خود انسان به او نزدیک است، و میان انسان و دلش حائل میشود، لذا باید همیشه به یاد او باشند، زیرا او هم از نزدیکترین فاصله، آنان را یاد میکند و به آنان حیات جدید میدهد و در نتیجه خداوند را درون خویش حاضر می یابد و بدانید که حشر شما بسوی خدایی ست که درون شماست: 

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ «24»

اى کسانى که ایمان آورده ‏اید! هرگاه خدا و رسول شما را به چیزى که حیات‏بخش شماست دعوت مى ‏کنند، بپذیرید و بدانید خداوند، میان انسان و دل او حایل مى ‏شود و به سوى او محشور مى ‏شوید.

******

******

و راهکار اجابت الهی و راهیابی به ملکوت، دعا خالصانه است:

وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَ لْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُون‏»[7]

و چون بندگان من (از دورى و نزدیکى) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هر گاه کسى مرا خواند دعاى او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند.

خداوند دعای مضطر را اجابت میکند و او را از تلخی حیات دنیوی نجات میدهد و او را خلیفه خود در زمین قرار میدهد:

«أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللّه قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ»[8]

کیست که هرگاه درمانده‏اى او را بخواند، اجابت نماید و بدى و ناخوشى را برطرف کند، و شما را جانشینان (خود در) زمین قرار دهد؟ آیا با خداوند معبودى است؟ چه کم پند مى ‏پذیرید.

و او مانند ملائکه میگردد که بسوی ملکوت پرواز کند و به جانشینی و خلافت الهیه میرسد :

«وَ لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْنا مِنْکُمْ مَلائِکَةً فِی الْأَرْضِ یَخْلُفُونَ»[9]

[ولادت، نبوّت و معجزات عیسى از قدرت ما عجیب نیست‏] و ما اگر بخواهیم برخى از شما را در زمین فرشتگانى قرار مى ‏دهیم که جانشین باشند.

و حیات ملکوتی او با شنیدن صداهای ملکوتی و شنیدن تسبیح موجودات ابتدا از خودش و سپس سایر موجودات شروع میشود، زیرا انسان در بدو تولدش در حیات دنیوی و حیات ملکوتی ابتدا گوش باز میشود و پس از مدتی چشمها باز میشود.

می یابد که همه ی اشیاء، زنده هستند و همه به یاد او هستند جز انسانها:

تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ إِنَّهُ کانَ حَلِیماً غَفُوراً »[10]

آسمان‏هاى هفتگانه وزمین و هر که در آنهاست، تسبیح خداوند را مى ‏گویند، و هیچ چیز نیست مگر آنکه با ستایش، از او به پاکى یاد مى ‏کند، ولى شما تسبیح آنها را نمى‏ فهمید. همانا او بردبار و آمرزنده است.

و مشاهده میکند که حیات دنیوی، حیاتی مجازی و شبیه، بازی کودکان است و اکثر مردم، کودکانی به دنبال، گل بازی؛ و بر اثر آب حیاتی که او را زنده ساخته می یابد که حیات حقیقی در آخرت و ملکوت است که سرتاسر آن از حیات بهره مندند:

«وَ ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ»[11]

این زندگى دنیا چیزى جز سرگرمى و بازیچه نیست و اگر بدانند، زندگى حقیقى، همان سراى آخرت است.

و از اینجا او به فرج شخصی نائل میشود و دیگر امام زمان عج از او غائب نخواهد بود و اگر به او سلام بدهد از سمت راست خود صدای تسبیح بلندی میشنود که صدای تسبیح بدن حضرت است و از اینجا متوجه میشود چرا در قرآن به پیامبر و امام، ذکر گفته شده است:

فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُون‏»[12]

و از اینجا فرق امام و نبیّ را میفهمد، زیرا وظیفه نبیّ، هدایت تشریعی و هدایت لسانی در حیات دنیوی است ولی هدایت امام، هدایت ملکوتی است پس از اینکه انسان وارد ملکوت شد، با اقتدا و پذیرش قافله سالاری او در جلو خود راه بهشت را می یابد.

و میبیند که اعمال بسوی عالم بالا، عروج میکنند و از درونش بسوی عالم بالا کشش و حالت جذب میبیند و با ادامه ی ذکر الهی، روح از قالب جسم بیرون میرود و مسافر جهان ابدیت میگردد و سیر و سلوک معنا پیدا میکند و به موت اختیاری میرسد زیرا ملکوتی شدن و از حیات اخروی بهره مند شدن، منوط بر مرگ اختیاری یا اضطراری ست. ما ها را با غلّ و زنجیر به ملاقات پروردگار میبرند ولی اولیای الهی با پای خود این مسیر را با موت اختیاری میروند.

و او مهاجر الی الله میشود که اجر او، خود خداوند خواهد بود:

«وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً »[13]

و هر که از خانه‏ اش هجرت ‏کنان به سوى خدا و پیامبرش خارج شود، سپس مرگ، او را دریابد حتماً پاداش او بر خداوند است و خداوند آمرزنده‏ ى مهربان است.

از جمادی مردم و نامی شدم                                                                                                    وز     نما       مردم      به حیوان  برزدم

مردم از حیوانی و آدم شدم                                                                                     پس چه ترسم کی ز مردن کم  شدم

حملهٔ دیگر بمیرم از بشر                                                                                                              تا    بر آرم   از   ملایک         پر و سر

وز ملک هم بایدم جستن ز جو                                                                                      کل     شیء        هالک        الا      وجهه

بار دیگر از ملک قربان شوم                                                                                        آنچ     اندر     وهم      ناید   آن    شوم

پس عدم گردم عدم چون ارغنون                                                             گویدم       که     انا         الیه       راجعون

مرگ دان آنک  اتفاق امت ست                                                       کآب حیوانی    نهان     در ظلمت ست

همچو   نیلوفر      برو      زین    طرف   جو                                                                            همچو    مستسقی     حریص   و     مرگ    ‌جو

مرگ    او   آبست  و    او   جویای  آب                                                                   می‌خورد       والله       اعلم     بالصواب

ای     فسرده        عاشق        ننگین      نمد                                                                                    کو      ز بیم    جان        ز   جانان      می‌رمد

سوی تیغ عشقش ای ننگ زنان                                                                            صد هزاران جان نگر    دستک‌زنان

جوی دیدی کوزه    اندر   جوی    ریز                                                                                          آب   را     از    جوی    کی     باشد     گریز

آب کوزه چون   در آب   جو  شود                                                                                                محو      گردد      در وی   و    جو        او    شود

وصف   او   فانی   شد  و    ذاتش    بقا                                                                                                 زین  سپس     نه    کم شود    نه    بد      لقا

خویش را بر نخل او آویختم                                                                                                          عذر     آن       را       که     از     و    بگریختم

[14]

و می یابد که او مرغ باغ ملکوت است و روزی جان او و بهشت در آسمان است:

  «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُون فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ »[15]‏

«و رزق شما و آنچه به آن وعده داده مى‏شوید، در آسمان است‏،پس به پروردگار آسمان و زمین سوگند، این سخن ما حق است همچنان که شما سخن مى‏ گویید.»

روزها فکر من این است و همه شب سخنم

                                                                                                                                                                                     که چرا غافل از احوال دل خویشتنم

از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود

                                                                                                                                                                                    به کجا میروم آخر ننمایی وطنم

مانده ام سخت عجب کز چه سبب ساخت مرا

                                                                                                                                                                                  یا   چه بوده است    مراد     وی  از  این  ساختنم

آنچه از عالم عِلوی است من آن می گویم

                                                                                                                                                                             رخت  خود   باز   بر   آنم   که    همانجا     فکنم

       مرغ   باغ    ملکوتم    نِیم   از   عالم خاک

                                                                                                                                                                              چند  روزی قفسی  ساخته اند   از   بدنم

              کیست آن گوش که  او   می شنود    آوازم

                                                                                                                                                                             یا کدام است سخن می کند  اندر   دهنم

             کیست در   دیده که از   دیده    برون می نگرد

                                                                                                                                                                      یا چه جان است نگویی که منش پیرهنم

     تا به تحقیق مرا منزل و ره ننمایی

                                                                                                                                                                     یک دم آرام نگیرم نفسی دم نزنم

   می    وصلم  بچشان  تا    در   زندان  ابد

                                                                                                                                                                  به  یکی  عربده   مستانه   به  هم  در شکنم

   من به خود   نامدم اینجا   که   به خود    باز   روم

                                                                                                                                                                آنکه    آورد    مرا   باز   برد    تا      وطنم

    تو   مپندار که من شعر   به خود می گویم

                                                                                                                                                         تا    که  هشیارم و  بیدار   یکی     دم   نزنم

 و درهای آسمان به روی او گشوده میشود و او وارد بهشت میگردد:

«إِنَّ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها لا تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوابُ السَّماءِ وَ لا یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ حَتَّى یَلِجَ الْجَمَلُ فِی سَمِّ الْخِیاطِ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُجْرِمِینَ»[16]

همانا کسانى که آیات ما را دروغ شمردند و مستکبرانه از آن اعراض کردند، درهاى آسمان به روى آنان باز نمى ‏شود و به بهشت وارد نمى ‏شوند، تا آنکه شتر از سوراخ سوزن بگذرد (یعنى نشدنى است)، و این‏گونه مجرمان را کیفر مى ‏دهیم.

و میبیند که قدرت، عزّت ، حکومت حقیقی و ولایت تکوینی، از آن خداوند و مومنان است که با عروج به ملکوت بوسیله ایمان و عمل صالح محقق میشود:

مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعاً إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُه‏»[17]

«هر که شرف و قدرت و غلبه خواهد (بداند که) اینها یکسره از آن خداوند است (و باید از او بطلبد)؛ سخنان پاکیزه (اعتقاد به توحید و اصول عقاید که مفاد کلم طیّب است) به سوى (قرب) او بالا مى ‏رود و عمل صالح آن را بالا مى‏ برد.»