بسوی ظهور

الف) از اهل بیت رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و از فرزندان آن حضرت‏[1]

ابن ابى شیبه از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله روایت کرده است:

لو لم یبق من الدهر إلّا یوم لبعث اللّه رجلا من أهل بیتى یملأها عدلا کما ملئت جورا؛[2]

اگر از دنیا جز یک روز باقى نماند، خداوند متعال یکى از اهل بیت مرا خواهد فرستاد که زمین را پر از عدل کند همان‏گونه که از ستم پر شده است.

ابن ماجه و ترمذى نیز به نقل از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چنین آورده‏اند:

  المهدیّ منّا أهل البیت ...؛[3] 

 مهدى از ما اهل بیت است ....

 و نیز در ذخائر العقبى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چنین نقل شده است:

لو لم یبق من الدنیا إلّا یوم واحد، لطول اللّه ذلک الیوم حتى یبعث رجلا من ولدی اسمه کاسمی؛[4]

اگر از عمر دنیا جز یک روز باقى نماند، خداوند آن‏روز را طولانى کند تا این‏که یکى از فرزندان من ظهور کند که هم‏نام من است.[5]

 

ب) هم‏نام بودن امام مهدى علیه السّلام با نام پیامبر صلّى اللّه علیه و آله‏

نام مهدى علیه السّلام همانند نام رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله است، و از پیش، این واقعیت مشخص شده است، که حدیث‏هاى فراوانى بدان تصریح دارد و به همین سبب، همه اهل سنت و شیعه اتفاق‏نظر دارند که نام مهدى علیه السّلام مانند نام رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله است؛

ترمذى،[6] صدوق،[7] طبرانى،[8] ابن کثیر،[9] ابن اثیر،[10] محقق اربلى،[11] کنجى شافعى،[12] سیوطى،[13] متقى هندى‏[14] و دیگر مؤلفان، این را با عبارت‏هاى گوناگونى روایت کرده‏اند که براى هر محققى این موضوع در اولین مراجعه روشن مى‏شود.

ج) هم‏کنیه بودن با پیامبر صلّى اللّه علیه و آله‏

برخى از روایت‏هاى اسلامى کنیه امام مهدى علیه السّلام را مانند کنیه رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و نام آن حضرت مانند نام پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دانسته‏اند. کنیه پیامبر ص ابوالقاسم میباشد.

پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله مى‏فرماید:

یخرج رجل من ولدی اسمه کاسمی، و کنیته ککنیتی؛[15]

 یکى از فرزندان من در آخر الزمان ظهور خواهد کرد که هم‏نام و هم‏کنیه من است.

و نیز مى‏فرماید:

لو لم یبق من الدنیا إلّا ساعة واحدة لطوّل اللّه تلک الساعة، حتى یخرج رجل من ذرّیّتی اسمه کاسمی، و کنیته ککنیتی یملأ الأرض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا؛[16]

اگر از عمر دنیا جز یک ساعت باقى نمانده باشد، خداوند آن را به اندازه‏اى طولانى کند.تا یکى از فرزندان من که هم‏نام و هم‏کنیه من است ظهور کند و زمین را پر از عدل‏وداد کند بعد از آن‏که پر از ظلم و ستم شده باشد.

د) امام مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه فرزند امام على علیه السّلام‏

الف) سیوطى از طبرانى نقل کرده که وى با اسنادش از عبد اللّه بن عمر و او از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نقل کرده، که آن حضرت دست على علیه السّلام را گرفته، فرمود:

.... سیخرج من صلب هذا فتى یملأ الأرض قسطا و عدلا ...؛[17]

از نسل این، جوانى ظهور خواهد کرد که زمین را پر از عدل‏وداد مى‏کند .... .

ه.) امام مهدى علیه السّلام از نسل حضرت فاطمه علیها السّلام‏

حدیث‏هاى فراوانى در این‏باره وارد شده است؛ به‏گونه‏اى که از قدیمى‏ترین کتاب‏هاى حدیثى گرفته تا کتاب‏هاى متأخر، هرکدام به گونه‏اى این مطلب را مطرح کرده‏اند.

ابن ماجه از امّ سلمه نقل کرده که وى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چنین شنیده است:

 المهدیّ من عترتی من ولد فاطمة؛[18]

مهدى از خاندان من و از فرزندان فاطمه علیها السّلام است.

و نیز ابى داوود به نقل از امّ سلمه،[19] نعیم بن حماد،[20] حاکم‏[21] و متقى هندى‏[22] به این مطلب تصریح کرده اند.

و) شباهت امام مهدى به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله‏

امام مهدى علیه السّلام شباهت تمام به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله دارد همان‏گونه که نام موعود اسلام مانند نام رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله است، شمایل و خلق و خوى آن حضرت، نیز مانند پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله است؛ و در این تقارن و تشابه، رمز و رازى نهفته است که پیدایش و گسترش اسلام با رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بوده و تکمیل آن در آخرین دوره حیات بشر، به دست کسى خواهد بود که از هر نظر مانند رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله است.

پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله مى‏فرماید:

القائم من ولدی اسمه اسمی .... و شمائله شمائلی ...؛[23]

قائم از فرزندان من است نام او مانند نام من ... و شمایل او همانند شمایل من است ....

نیز از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نقل شده است:

... المهدی من ولدی ... أشبه الناس بی خلقا و خلقا ...؛[24]

 مهدى از فرزندان من ... و شبیه‏ترین افراد به من است چه از نظر شکل ظاهرى و چه رفتارى...

ز) چهره نورانى‏

رخسار نورانى، که در اولیاى الهى سراغ مى‏رود، در کامل‏ترین شکلش براى موعود بشریت ذکر شده تا بدان‏جا که تلألؤ و درخشندگى رخ وى بر همگان مشهود است.

جوینى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چنین روایت کرده است:

المهدیّ من ولدی ... کأنّ وجهه کوکب دریّ ...؛[25]

 مهدى از فرزندان من است، چهره‏اش همانند ستاره‏اى درخشان مى‏باشد.

کنجى شافعى نیز همین را از آن حضرت نقل کرده است.[26]

ح) پیشانى بلند و کشیده بینى‏

امام مهدى علیه السّلام با پیشانى بلند و بینى کشیده توصیف شده و این تعبیر، در حدیث‏هاى اسلامى فراوان آمده است. صنعانى از رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله چنین نقل کرده است:

 إنّ المهدیّ أقنى، أجلى؛[27]

مهدى، کشیده بینى و پیشانى بلند است.

این مضمون در کتاب‏هاى زیادى از اهل سنت منعکس شده؛ از جمله در سنن ابى داوود،[28] مستدرک حاکم نیشابورى،[29] جامع الاصول ابن اثیر،[30] البیان فی أخبار صاحب الزمان کنجى شافعى‏[31] و فیض القدیر مناوى.[32]

ط) خال بر گونه‏

جوینى خراسانى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله در توصیف شمایل امام مهدى علیه السّلام روایت کرده است:

... فى خدّه خال أسود ...؛[34]

در گونه‏اش، خالى مشکى است ....

کنجى شافعى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چنین روایت کرده است:

... فی خدّه الأیمن خال أسود ...؛[35]

بر گونه راست مهدى، خالى مشکى، وجود دارد .... .

ى) دندان‏هاى از هم جدا

ابو نعیم از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نقل مى‏کند:

 لیبعثنّ اللّه من عترتى رجلا أفرق‏[36] الثنایا ...؛[37]

 خداوند یکى از اهل بیت مرا، که دندان‏هایش از هم جداست، مى‏فرستد .... .

ک) ظهور در چهل سالگى‏

آن‏چه از روایات‏ بى‏شمار به دست مى‏آید این‏که امام مهدى علیه السّلام در سنى ظهور خواهد کرد که از لحاظ رشد جسمى به سرحد کمال انسانى رسیده و از این میان، بیشتر این روایت‏ها گویاى آنند که سن ایشان در حدود و شکل مردى چهل ساله مى‏باشد البته غیر از سن چهل سالگى نیز گفته شده، ولى آنها هم نزدیک به چهل گفته‏اند.

جوینى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله چنین نقل کرده است:

... المهدیّ من ولدی ابن أربعین سنة ...؛[38]

 مهدى از فرزندان من است در سن چهل سالگى ....

کنجى شافعى نیز همین حدیث را نقل کرده است.[39]

قطب راوندى نقل کرده است:

 علامته أن یکون شیخ السنّ، شابّ المنظره حتّى أنّ الناظر إلیه لیحسبه ابن أربعین سنة أو ما دونها؛[40]

 نشانه قائم ما هنگام خروج این است که از لحاظ سن، کهن‏سال، ولى از نظر چهره، جوان مى‏باشد که تماشاگر وى گمان مى‏برد که او چهل ساله یا نزدیک به آن است .... .

 

منبع:

بررسی تطبیقى مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت ؛ صص108-120

اکبرنژاد، مهدى، بررسى تطبیقى مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت، 1جلد، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم) - قم (ایران)، چاپ: 3، 1388 ه.ش.