بسوی ظهور

شیخ صدوق ... ، از سعد بن عبد اللّه قمى، روایت کرده که گفت:        ... 

عرض کردم: مولاى من! مردم، از برگزیدن امام براى خودشان، ممنوع شده‏ اند.

علّت این ممنوعیّت چیست؟

فرمود: «امام مصلح برگزینند یا امام مفسد؟»

عرض کردم: امام مصلح.

فرمود: «آیا امکان دارد مردم به رأى و نظر خود، امام مصلحى انتخاب کنند؛ ولى در واقع، مفسد باشد؟»

عرض کردم: آرى؛

فرمود: «علّت، همین است و اکنون برایت دلیل اقامه مى‏کنم که عقل‏ت پذیراى آن گردد.»

فرمود: «دلیل آن این است: پیامبران الهى که خداوند متعال آنان را برگزید و کتاب‏هاى آسمانى بر آنان نازل کرد و آن‏ها را با وحى و عصمت حمایت نمود تا پیشوایان امّت‏ها باشند و افرادى مانند موسى و عیسى که سرآمد مردم عصر خود بودند و در برگزیدن و انتخاب کردن، شایسته ‏تر، عقل‏شان بیش‏تر و علم‏شان کامل‏تر بود، آیا ممکن بود منافق را به جاى مؤمن برگزینند؟»

عرض کردم: خیر؛

فرمود: موسى کلیم اللّه با وفور عقل و کمال علم و نزول وحى بر او، از سران قوم و بزرگان لشکر خود، براى میقات پروردگارش، هفتاد مرد را برگزید که در ایمان و اخلاص آنان هیچ‏گونه شک و تردیدى نداشت، با این‏که در واقع منافقان را برگزیده بود. خداوند متعال مى‏فرماید:

«وَ اخْتارَ مُوسى‏ قَوْمَهُ سَبْعِینَ رَجُلًا لِمِیقاتِنا»[1]؛

موسى از قوم خود، هفتاد تن از مردان را براى میعادگاه ما برگزید. تا آن‏جا که مى‏فرماید:

«لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً»[2]؛

اى موسى! ما هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد مگر اینکه خدا را آشکارا ببینیم. «فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ»[3]

به ‏خاطر این ظلم‏ وستم صاعقه آن‏ها را فرا گرفت، وقتى مى‏بینیم خداوند، کسى را که به پیامبرى برگزیده، اشخاص مفسد را به گمان افرادى صالح، انتخاب مى‏کند، یقین پیدا مى‏کنیم که تعیین و اختیار امام، سزاوار کسى جز ذات اقدس الهى که از نهان دل‏ها و راز و اسرار مردم آگاه است، نخواهد بود.

وقتى پیامبر برگزیده خدا، در مقام انتخاب افراد، غیرصالح را انتخاب مى‏کند، به اعتقاد این‏که اهل صلاح ‏اند، اختیار و تعیین مهاجران و انصار نیز، ارزشى ندارد.[4]