بسوی ظهور

"قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبین"^[1]

و سنن: جمع سنة است، و آن بمعنى روش و جریان امریست که روى ضابطه معیّن و تقدیر معلومى باشد^[2]،  خداوند متعال میفرماید در امتهای گذشته قوانین ثابت و همیشگی از طرف ما جریان داشته و در امت اسلام هم جریان خواهد داشت و این سنت ها ،حاکم بر جامعه و تعیین کننده ی سرنوشت آنان است و سعادت و شقاوت دنیوی امتها بر اساس این سنتها رقم میخورد و سعادت امت اسلام در گرو شناسایی و کشف این قوانین الهی است.

 زیرا خداوند ربّ امت ها ست یعنی  مالک و تدبیر کننده حیات دنیوی آنها ست ، رزق ، رحمت و غضب الهی نسبت به امتها  بر اساس قابلیت ها و شایستگی ها و بر اساس نوع برخورد امتها با دین الهی ست ، خداوند با هیچ امتی قوم و خویشی ندارد ، و بسیار قانون گرا و منضبط است و در مدیریت عالم ، از سنتها و قوانینش تخطی نمیکند،هر امتی که زمینه ی رحمت الهی را فراهم کند رحمت ، و هر کس زمینه ی غضب الهی را فراهم کند غضب الهی شامل او می شود.

و از میان همه ی سنن الهی، سنت عذاب استیصال را ذکر میکند پس فهمیده میشود که از همه ی سنن الهی اهمیت و نقش  بیشتری در سعادت و هدایت بشر  و دوری از شقاوت دارد :

أَ فَلَمْ یَهْدِ لَهُمْ کَمْ أَهْلَکْنا قَبْلَهُمْ مِنَ الْقُرُونِ یَمْشُونَ فی‏ مَساکِنِهِمْ إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیاتٍ لِأُولِی النُّهى‏^[3]

زیرا قریب به اتفاق امت های گذشته دچار شقاوت و هلاکت شدند و علت آن هم نادیده گرفتن و به تمسخر گرفتن سنت های الهی بخصوص سنت عذاب دنیوی بوده و در نتیجه دچار انحراف از عبودیت شدند و سنت عذاب در حقّ آنان عملی شد پس سعادت امت اسلام در گرو شناسایی این سنت و عبرت از آن نهفته است، لذا سزاوار ست مردم رنج و زحمت سفرهای طولانی را به جان بخرند تا از نزدیک جریان دائمی این سنت الهی را در امت های متعدد به چشم عبرت بین  نظاره کنند و آنقدر این مطلب اهمیت دارد که قرآن از 13 مرتبه ای که دستور به سیر و سفر در زمین داده ، 12 مرتبه اش مربوط به مشاهده ی این سنت الهی ست ^[4]و در مجموع ، 21مرتبه دستور به مشاهده ی عاقبت امتهای منحرف داده است، زیرا امت اسلام ، از شناخت این سنت ، به شناخت سایر سنن، نائل می شود.

از مشاهده ی هلاکت دسته جمعی ، پی به سنت عذاب الهی و دخالت خداوند در امور بشر و ربوبیت او و حاکمیت سنتهای الهی بر جوامع بشری پی ببرند. و عذاب، دلالت بر غضب، و غضب دلالت بر مخالفت اکثریت امت از پروردگار ، مخالفت دلالت بر وجود دین الهی و سنت دائمی هدایت بشر توسط انبیاء ، و لزوم اطاعت از دستورات رسولان الهی ، و بعثت انبیاء در امتها دلالت بر سنت انذار منحرفین به عذاب دنیوی  و سنت بشارت مومنان به استخلاف در زمین .

خداوند بخاطر بدیهی بودن این مطلب،  از پیامبر و مسلمانان درخواست می کند برای اینکه به یکسانی سنت هایش نسبت به همه ی امتها پی ببرند، از امتهای سابق مثل بنی اسراییل، سوال کنید که در صورت تبدیل و تغییر نعمت دین و انحراف و اختلاف درآن ، عذاب و عقاب شدید الهی تردید ناپذیر است ^[5]:

 «سَلْ بَنِی إِسْرائِیلَ کَمْ آتَیْناهُمْ مِنْ آیَةٍ بَیِّنَةٍ وَ مَنْ یُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ »^[6]

لذا در سراسر قرآن ، مباحث تاریخی امت های سابق بیان شده و این بدین سبب است که امتها از جهات مختلف با هم تشابه دارند هم در اصل دین و هم اینکه قوانین و سنّت های الهی در مورد امت ها یکسان می باشد و این سنتها هرگز جنبه اختصاصی ندارد.

«فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُکُمْ‏ صاعِقَةً مِثْلَ صاعِقَةِ عادٍ وَ ثَمُود»[7]

 و امت اسلام هم از این جهت با آنان تفاوتی ندارد و با مطالعه ی تاریخ امم سابق باید عبرت بگیرند و راه انحراف را در پیش نگیرند، و اگر امت اسلام امتیاز خاصی نسبت به آنان میداشت اینهمه داستان امتها در قرآن تکرار نمیشد و دیگر عبرت معنا نداشت.

 زیرا عبرت در جایی معنا دارد که تشابه در قوانین و سنتها خصوصا در مورد سنت مجازات باشد، و ما از مجازات گذشتگان در گذشته ،عبور کرده و برای تامین سعادت آینده خود، از عاقبت آنان درس بگیریم و دچار انحراف نشویم چرا که در این صورت مجازات قطعی ست، چرا که قرآن برای تمام امتها ،سنت ها و قوانین تخلف ناپذیر و یکسانی قائل است.