بسوی ظهور

در این نوشتار بنا داریم به حوادثى که در سال ظهور بروز مى‏کند، اشاره کنیم، سالى که به زودى با نشانه‏ها و حوادث سال مشرف به ظهور امام بزرگوارمان حضرت مهدى علیه السّلام است، همراه خواهیم شد، آن‏گونه که طبق ترتیب زمانى بیان شده براى آنها در روایات معصومین، علیهم السّلام، به آرزو و هدف خویش نایل شویم و مؤمنان تصویرى کلى و فراگیر از این حوادث و نشانه‏ها و علم به این‏که آنها جزء حتمیات هستند، داشته باشند.

 این علایم حتمى آن‏طورکه در روایات زیادى از آنها یاد شده پنج نشانه‏اند؛ امام صادق علیه السّلام فرمودند:

خمس قبل قیام القائم: الیمانی و السفیانی و المنادی ینادی من السماء و خسف البیداء، و قتل النفس الزکیة[1].

پنج چیز قبل از قیام قائم علیه السّلام رخ مى‏دهد: 1- خروج یمانى 2-خروج سفیانى 3- منادى‏اى که از آسمان ندا مى‏دهد 4- فرو رفتن (خسف) در بیابان 5- کشته شدن نفس زکیه.

حوادث سال ظهور بسیار زیادند که به بارزترین و آشکارترین آنها- البته آنقدر که با توجه به ترتیب زمانى و با در نظر گرفتن به روایاتى که در دسترس داریم و امکان‏پذیر است- اشاره مى‏کنیم.

پیش از ورود به بحث لازم است به حوادثى که به شکل اجمالى به آنها اشاره شده و به‏طور کلى و عمومى بر سال ظهور و ویژگیهاى آن دلالت مى‏کند، نظرى بیفکنیم.

1. فرد بودن رقم سال ظهور

از امام صادق علیه السّلام نقل شده که فرمودند:

لا یخرج القائم إلا فی وتر من السنین؛ سنة إحدى أو ثلاث أو سبع أو تسع‏[2].

حضرت جز در سال فرد مانند یک، سه، هفت یا نه قیام نمى‏کنند.

این حدیث سال ظهور را به‏طور اجمالى معرفى مى‏کند و لیکن زمان ظهور مبارک حضرتش را برخى احادیث دقیق‏تر مشخص مى‏کنند.

 ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام نقل کرده‏اند:

... و یقوم- القائم- فی یوم عاشوراء و هو الیوم الذی قتل فیه الحسین بن علی علیه السّلام، لکأنی به فی یوم السبت العاشر من المحرم، قائما بین الرکن و المقام، جبرائیل بین یدیه ینادی بالبیعة له فتصیر شیعته من‏ أطراف الأرض تطوى لهم طیا، حتى یبایعوه فیملأ اللّه به الأرض عدلا، کما ملئت جورا و ظلما[3].

در روز عاشورا که روز به شهادت رسیدن حسین بن على علیه السّلام است قیام خواهند کرد؛ گویا در روز شنبه‏اى که عاشورا است با او هستم در حالى که میان رکن و مقام ایستاده و جبرئیل در مقابلش براى بیعت با او دعوت مى‏کند و شیعیان از نقاط مختلف زمین با طى الارض به سوى او مى‏شتابند که با او بیعت کنند و خداوند تبارک و تعالى به وسیله ایشان زمین را همان‏طورکه از ظلم‏وجور پر شده از عدالت و دادگسترى پر کند.

با توجه به این روایتها و دیگر روایات که در دسترس داریم مى‏توانیم بعضى از ویژگیهاى سالى را که ان شاء اللّه ظهور خواهند کرد، بیان کنیم که طبق نظام عددى یا رقمى و برحسب تقویم اسلامى، سال ظهور فرد است و روز طلوع آن خورشید تابان هم شنبه دهم محرّم الحرام که مصادف با عاشوراى حسینى است.

2. سالى همراه با باران فراوان‏

از نشانه‏هاى سال ظهور این است که در آن سال، باران بسیارى مى‏بارد و به دنبال این بارش زیاد محصولات و میوه‏ها و خرماهاى مختلف خراب شده و از بین مى‏روند؛ چراکه باران گاهى رحمت است و نعمت و گاهى مایه عذاب و نقمت. از امام صادق علیه السّلام روایت شده که فرمودند:

قدام القائم علیه السّلام لسنة غیداقة. یفسد فیها الثمار و التمر فی النخل، فلا تشکوا فی ذلک‏[4].

در سال پیش از ظهور قائم علیه السّلام باران فراوانى مى‏بارد که محصولات و خرماهاى مختلف نخلستانها از بین مى‏رود ولى شما درباره این حادثه شک نکنید.

و سعید بن جبیر چنین نقل کرده است:

إن السنة التی یقوم فیها القائم المهدی، تمطر الأرض أربعا و عشرین مطرة ترى آثارها و برکتها إن شاء اللّه‏[5].

در سالى که حضرت مهدى علیه السّلام ظهور مى‏کنند، بیست و چهار باران نازل مى‏شود که اثرات و برکات آن مشهود خواهد شد. ان شاء اللّه.

و بر همین اساس است که مى‏توان به معناى چنین احادیثى پى برد که به عنوان نمونه امام صادق علیه السّلام مى‏فرمایند:

سنة الفتح ینبثق الفرات حتى یدخل فی أزقة الکوفة، و فی روایة اخرى: سنة عام الفتح، ینشق الفرات حتى یدخل أزقة الکوفة[6].

در سال پیروزى حضرت فرات چنان شکافته مى‏شود که آب وارد کوچه‏هاى کوفه مى‏شود.

و در روایتى دیگر:

در سال پیروزى، فرات شکافته شده و آبهاى آن وارد کوچه‏هاى‏ کوفه مى‏شود.

3. سالى آکنده از زمین‏لرزه‏ها و خوف و فتنه‏هاى بسیار:

امام صادق علیه السّلام فرموده‏اند:

علامتها أن تکون فی سنة کثیرة الزلازل و البرد[7].

از نشانه‏هاى قیام آن حضرت این است که در سالى پر از زلزله و سرما اتفاق مى‏افتد.

أبشرکم بالمهدی یبعث فی أمتی على اختلاف من الناس و زلازل‏[8].

مهدى را به شما بشارت مى‏دهم که پس از پدید آمدن اختلافات در میان امتم و زلزله‏هاى بسیار ظهور خواهد کرد.

و یومئذ یکون اختلاف کثیر فی الأرض و فتن‏[9].

در آن زمان اختلافات شدید و فتنه‏هاى بسیار در زمین پیش مى‏آید.

قدام القائم موتان: موت أحمر، و موت أبیض، حتى یذهب من کل سبعة، خمسة[10].

پیش از آمدن قائم دو مرگ مشاهده خواهد شد، مرگ قرمز و مرگ سفید به‏طورى‏که از هرهفت نفر، پنج نفر بمیرند.

حضرت على علیه السّلام هم فرمودند:

بین یدی المهدی موت أحمر، و موت أبیض، و جراد فی حینه و جراد فی غیر حینه، کألوان الدم، أما الموت الأحمر، فالسیف و أما الموت الأبیض، فالطاعون‏[11].

پیشاپیش حضرت مهدى مرگ سرخ و مرگ سفید پیش مى‏آید و حمله ملخها در زمان او و در غیر زمانش مانند رنگهاى خون کشتار قرمز (ناشى از جنگ) و شمشیر است و مرگ‏ومیر سفید به خاطر طاعون خواهد بود.

عبد اللّه بن بشار هم از آن حضرت علیه السّلام نقل کرده است که فرمودند:

إذا أراد اللّه أن یظهر قائم آل محمد، صلّى اللّه علیه و آله، بدأ الحرب من صفر إلى صفر و ذلک أوان خروج قائمنا[12].

زمانى که خداوند تبارک و تعالى اراده کند که قائم آل محمد، علیه السّلام، را ظاهر نماید با جنگى که آغاز و پایانش در ماه صفر است شروع مى‏کند که این ابتداى قیام قائم ما [اهل بیت‏] است.

جابر جعفى مى‏گوید: از امام باقر (ع) پرسیدم که معناى‏ وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ‏[13] چیست؟ حضرت فرمودند:

یا جابر! ذلک خاص و عام. فأما الخاص من الجوع بالکوفة، و یخص اللّه به أعداء آل محمد، صلّى اللّه علیه و آله، فیهلکم اللّه، و أما العام فبالشام، یصیبهم خوف و جوع ما أصابهم مثله قط، و أما الجوع فقبل قیام القائم (ع)، و أما الخوف فبعد قیام القائم (ع)[14].

جابر [این آیه‏] یک معناى خاص دارد و یک معناى عام. معناى خاص، گرسنگى در کوفه است که خداوند آن را مخصوص دشمنان آل محمد، علیهم السّلام، قرار داده و به وسیله آن، آنها را هلاک مى‏کند.

ولى معناى عام آن در شام محقق مى‏شود که اهل آنجا به خوف و هراس و گرسنگى مبتلا مى‏شوند که احدى به مانند آن مبتلا نشده باشد و گرسنگى پیش از قیام قائم (ع) است و خوف و هراس پس از قیام قائم (ع).

امام باقر (ع) هم در این رابطه مى‏فرمایند:

لا یظهر المهدی إلا على خوف شدید من الناس، و زلازل تصیب الناس، و طاعون و سیف قاطع بین العرب، و اختلاف شدید بین الناس و تشتت فی دینهم و تغیر فی حالهم، یتمنى المتمنی الموت مساء و صباحا ... إلى أن قال: فخروجه یکون عن الیأس و القنوط، فیا طوبى لمن أدرکه و کان من أنصاره، و الویل کل الویل لمن خالفه و خالف أمره‏[15].

حضرت مهدى (ع) جز در این شرایط ظهور نمى‏کند: مردم شدیدا دچار هراس و گرفتار زلزله‏هاى بسیار و طاعون شوند و جنگ آشکار و شدیدى میان اعراب واقع شود. اختلاف در دین و آیین پیدا کرده و وضعیت و احوالشان متغیر مى‏گردد. هرکس آرزویى داشته باشد، آرزویش در هر صبح و عصر مرگ است. تا آنجا که فرمودند: قیام ایشان پس از یأس و ناامیدى [مردم‏] است. خوشا به حال کسى که او را درک کند و از یاورانش باشد؛ واى و صدها واى بر آن‏که با او مخالفت کند و از امرش نافرمانى و سرپیچى نماید.

ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام نقل کرده که فرمودند:

لا بدّ أن یکون قدّام القائم فتنة تجوع فیها الناس، و یصیبهم خوف شدید من القتل، و نقص من الأموال و الأنفس و الثمرات، فان ذلک فی کتاب اللّه لبین، ثم تلى هذه الآیه، وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ‏[16] و[17].

ناچار پیش از قیام قائم فتنه‏اى پیش مى‏آید که مردم در آن گرسنه مى‏شوند و هراس شدیدى از کشتارها در دلشان مى‏افتد و مبتلا به کاستى و کم شدن اموال و محصولات و جانهایشان مى‏شوند. این‏ مسئله در قرآن مطلبى روشن و واضح است.

و سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمودند:

حتما شما را با سختیها همانند ترس و گرسنگى و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازماییم و به صابران مژده و بشارت بده.

از این مجموع احادیث شریف که سال ظهور را توصیف مى‏کنند درمى‏یابیم که آن سال، سالى است با زمین‏لرزه‏ها و فتنه‏هاى بسیارى که حکایت از نبود و فقدان ثبات سیاسى در برخى کشورها و کثرت اختلافات و جنگها مى‏کنند که آن هم به جنگى جهانى، ختم مى‏شود که در روایات از آن به جنگ و «معرکه قرقیسیا» یاد شده است و نتیجه آن زیاد شدن جنگها، خوف و هراس و گرسنگى و کشتارها و مرگ‏ومیرها مى‏باشد و حوادث و اتفاقات این سال به ظهور حضرت مهدى علیه السّلام منتهى شده جهان پر از عدل و قسط مى‏گردد.[18]